سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، بـه نمایندگـی از وزارت نـفت وشـرکت ملی نفت ایـران وظیـفه اداره و راهبری حـوزه عملیاتی پشتیبانی پـارس جنوبی، پـارس کنگان و پـارس شمالی را برعهده دارد؛ فعالیت‌های اصـلی این سازمان شامل تعریف، تصویب ، ایجاد و احداث زیرساخت‌های عمومی است و مدیریت و راهبری منطقه نیز جـزء وظایف و مـاموریتهای اصلـی آن اسـت، با این حال و از آنجا که ایجاد اشتغال پایدار و مولد به عنوان یکی از ارکان موفقیت برنامه‌های توسعه مناطق صنعتی و اقتصادی کشور مورد توجه دولت قرار دارد، سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس نیز به موضوع ایجاد اشتغال با تاکید بر شغل آفرینی پایدار اهمیت خاصی داده است به گونه‌ای که بخشی از عملکرد این سازمان بر همین موضوع متمرکز است.
رويكرد اولویت‌دار سازمان منطقه ويژه پارس پس از انتصاب مهندس سید پیروز موسوي به مديریت عامل اين سازمان بر محور اشتغال هدف‌گذاری شد. با توجه به ابلاغیه مهندس بیژن زنگنه وزير نفت، اهمیت بکارگیری نیروهای موردنیاز طرح‌های صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، نزدیک‌ترین شهرهای مجاور پارس جنوبی قرار گرفت و بر همین اساس برنامه‌ریزی مدیریت کار و خدمات اشتغال سازمان منطقه ويژه پارس درحوزه شهرستان‌های عسلویه، کنگان، جم و دیر به عنوان اولویت‌های مهم در جذب حداکثری نیروهای بومی در طرح‌های صنعتی در حال اجرا بوده است.
در یک سال گذشته برای حدود یک هزار و 564 نفر از نیروهای بومی اشتغال ایجاد شده است که از این تعداد حدود 320 نفر از جونان جویای کار شهرستان عسلویه جذب کار شدند. این میزان 60 درصد بیکاران این شهرستان است. از این میزان حدود40 درصد نیروهای جذب شده نیز به سایر شهرهای استان بوشهر اختصاص دارند. نکته جالب توجه اینکه گزارش مجموعه این اقدامات از طریق مقامات ملی و محلی مورد راستی آزمایی قرار گرفت.
برنامه ويژه شركت ملي نفت براي توانمندسازی نيروي كار بومي پارس جنوبي
يكي ديگر از اهداف وزارت نفت و سازمان منطقه ويژه پارس در اشتغال نيروهاي بومي توجه به اين نكته بوده است که با توجه به اتمام پروژه‌هاي زيرساختي پالایشگاهها و پتروشیمی‌ها رویکرد توانمندسازی کارجویان بومی باید تغییر یابد. بنابر ابلاغ شیوه نامه وزیر نفت در جذب و اشتغال نیروهای بومی باید دوره‌های آموزشی و مهارتی مرتبط با صنایع نفت تدوین و اجرا شود لذا یکی از اهداف مهم برگزاری دوره‌های آموزشی آن است که کارجویان باید به مهارت‌های مرتبط با صنایع پشتیبان صنعت نفت و بخش خدمات را فرا گیرند. هدف از اين كار افزايش قابليت جذب و اشتغال دانش‌آموختگان از طريق انتقال مهارت و تجربه در محيط كار براي ورود به بازار كار و فراهم ساختن زمينه انتقال دانش از دانش‌آموختگان به شرکت‌ها بوده است.
به همين منظور 5197 دوره آموزشي، كارآموزي و كارورزي، براي آموزش فني و حرفه‌اي تعداد 28 هزار و 589 از كارجويان بومي در سطح استان بوشهر اجرا شد. از اين تعداد 852 دوره كارآموزي در 22 پالايشگاه و پتروشيمي منطقه پارس جنوبي برگزار شد و همچنين 195 دوره كارورزي در 33 شركت مستقر در منطقه به اجرا درآمد. همچنین در زمينه برگزاري دوره‌هاي آموزشي مهارت‌آموزی نيز تعداد 1384 دوره براي بيش از 23 هزار نفر از متقاضيان با همكاري سازمان فني و حرفه‌اي استان بوشهر در سطح شهرستان‌های اين استان برگزار شده است.
بر اساس گزارش اداره آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس رشته‌هاي شغلي آموزش داده شده شامل: ابزاردقیق وبرق، مکانیک، جوشکاری، تاسیسات، بازرسی فنی، HSE، رشته ساختماني و ... بوده است.
سازمان منطقه ويژه پارس به همين مقدار نيز اكتفا نكرده و تعداد 2766 دوره آموزشي آمادگي كنكور نيز تحت عنوان طرح تقويت بنيه علمي دانش آموزان شهرستان‌هاي استان بوشهر اجرا كرده است.
طرح عظيم سامانه مهار و دفع سيلاب منطقه پارس جنوبي
همه ما ايرانيها اگر حتي از نزديك سازه‌هاي آبي شوشتر را نديده باشيم، اسم آن را شنیده‌ایم، سامانه‌اي جهت كنترل سيلاب و استفاده بهينه از انرژي آب توسط نياكان ما در شهر شوشتر اجرا شده و در كنار تحسين جهانيان در ميراث فرهنگي بشر نيز ثبت شده است.
اينك جوانان اين مرز بوم در سازمان منطقه ويژه پارس سامانه‌ای را طراحي و اجرا كرده‌اند تا ضمن كنترل سيلاب‌هاي ويرانگر پارس جنوبي، نگهدار سرمايه عظیم کشور باشند. در مناطق پارس يك و پارس دو، قطب عظيم گاز و پتروشيمي كشور قرار گرفته‌اند. ويژگي‌هاي خاص قرارگیری اين صنايع كه محصور بين كوه‌هاي مرتفع تا ارتفاع 1500 متر و دريا است وجود آورنده سيلاب‌هاي ويرانگر است كه تهديد كننده ساكنين محلي و صنايع گرانبهاي ملي در اين منطقه هستند. هدف از اجراي اين طرح‌هاي دفع و كنترل اين سيلاب‌هاي مخرب است تا آرامش توليد در پايتخت انرژي كشور حفظ گردد.
اين سامانه شامل چندين سد، كانال، زیرگذر آب و سازه‌هاي هيدروليكي انتقال و هدايت سيلاب است كه در حوزه‌هاي آبريز مناطق عملياتي پارس 1 و 2 در حال اجرا و بهره‌برداری است.
در اين سامانه با تعريف حوزه‌هاي آبريز بالادست و پایین‌دست، شدت سيلاب در حوزه‌هاي آبريز بال دست كنترل شده و در حوزه‌هاي پايين دست به صورت ايمن دفع مي‌گردند.
تاكنون بيش از 15 سد، 75 كانال و 111 زیرگذر آب از اين طرح در منطقه پارس 1 به بهره‌برداری رسيده است.
پتانسیل‌های منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس بزرگ‌ترین منطقه ويژه در حوزه انرژي در دنيا است، اين منطقه تحت توليت شركت ملي نفت قرار دارد. وسعت آن 46 هزار هكتار و از سه منطقه« پارس یک» با وسعت 14 هزار، «پارس دو» 16 هزار و «پارس سه» 16هزار هكتار تشكيل شده است بيشتر اراضي متعلق به منطقه پارس يك و دو به طرح‌هاي بالادستی گاز و پتروشيمي اختصاص يافته است .24 فاز پالايشگاهي به ظرفيت توليد 790 ميليون مترمكعب گاز غني در روز، 9 ميليون تن اتان در سال، 10.5 ميليون تن در سال گاز مايع(پروپان و بوتان) ،4800 تن در روز گوگرد و 1.2 ميليون بشكه در روز ميعانات گازي در منطقه پارس فعال می‌باشد. مجموعا 28 فاز پالايشگاهي استاندارد در منطقه پارس يك و دو به بهره‌برداري رسيده يا در حال ساخت است.
صنايع پتروشيمي در غرب منطقه پارس يك با وسعت 1000 هكتار دربردارنده 17 مجتمع فعال پتروشيمي و 19طرح در حال ساخت است، ظرفيت توليد مجتمع‌هاي فعال 33 ميليون تن و ظرفيت طرح‌هاي در حال ساخت 35 ميليون تن در سال است.
به طور قطع می‌توان مهم‌ترین پتاسیل منطقه ویژه پارس را منابع بی‌کران خوراک آن ارزیابی کرد؛ خوراکی که در مجتمع‌های پتروشیمی و پالایشی منطقه به تولید می‌رسد و در فاصله‌ای نزدیک و با قیمتی ارزان می‌تواند در اختیار سرمایه‌گذاران بخش پایین‌دست قرار گیرد.
به طور کلی منطقــه ويــژه اقتصــادي انــرژي پــارس بــا در اختيــار داشــتن حــدود 8 درصــد از کل موجــودي گاز جهــان و تقريبــا 50 درصــد ذخايــر گازي کشــور، عنــوان بزرگتريــن منطقــه ويــژه اقتصــادي جهــان را یدک می‌کشد. در این منطقه امکاناتی نیز برای جذب سرمایه به خصوص در بخش‌های پایین‌دستی صنعت پتروشیمی ایجاد شده است.
ايــن منطقــه روزانه محل تولید گاز طبیعی، میعانــات گازی، گوگــرد، LPG و اتــان است که با تکمیل طرح‌های این منطقه در سالهای آینده با افزایش تولید همراه خواهند شد. این محصولات در حالی می‌توانند خوراک مورد نیاز بخش پایین‌دست را فراهم کنند که به گفته کارشناسان تاکنون کمتر به این بخش توجه شده و تمرکز بر طرح‌های بالادستی پتروشیمی بوده است.کارشناسان بر توسعه بیشتر زیرساخت‌ها و کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری در این منطقه ویژه تاکید دارند تا به این واسطه جذابیت سرمایه‌گذاری در پارس جنوبی بیش‌ازپیش افزایش پیدا کند.
همچنین ایجاد تاسیساتی برای سایت دوم پتروشیمی که بتواند خوراک را از صنایع بالادست به صنایع پایین‌دست برساند و بالعکس محصولات تولید شده در این سایت را به سمت بنادر ارسال کند، از ضروریاتی است که کارشناسان برای توسعه زنجیره ارزش به آن اشاره می‌کنند.
به شکل ذاتی صنایع پایین‌دستی در صنعت پتروشیمی به سرمایه کمتری نیاز دارند و در عوض می‌توانند اشتغال بیشتری در سطوح مختلف برای مردم منطقه و استان بوشهر، فراهم کنند. برای تحقق این هدف زیرساخت‌های دیگری در منطقه همچون فـرودگاه بـزرگ بيـن‌المللي خليـج فـارس که ظرفيـت جابجايـي يـک ميليـون مسـافر در سـال را دارد، ایجاد شده است.
مجتمـع بنـدري پـارس بـا 25 پسـت اسـکله و ظرفيـت پهلوگيــري کشــتي‌هايــي بــه ظرفيــت 80 هــزار تــن، پايانــه بــار و مســافر، راه‌هــای مواصلاتــی درون و بــرون از منطقــه، شــبکه توزیــع بــرق، آب و مخابــرات و وجــود نیــروگاه‌هــای بـرق در منطقـه و مناطـق مجـاور و موقعیـت منحصـر بـه فـرد منطقــه در کرانــه خليــج فــارس و اتصــال بــه آب‌راه‌هــاي بيـن‌المللـي جهـت دسترسـي آسـان بـه بازارهای جهانـی نیز پتانسیل‌های دیگر منطقه پارس جنوبی هستند که می‌توانند سرمایه داخلی و خارجی زیادی را به خود جلب کند.
اساسا منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی به همراه امکانات خاصی که یاد شد و معافیت‌های مالیاتی، برای این احداث شده است که سرمایه‌گذار خارجی وارد کشور شود و اقتصاد ملی را در این منطقه به اقتصاد بین‌المللی پیوند دهد. یکی دیگر از اهداف ورود سرمایه‌گذاران خارجی به منطقه، ورود متدهای مدیریتی بین‌المللی و دانش روز به ایران بوده است.
100 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
از ابتدای تاسیس منطقه در سال 1377 تاکنون در زمينه صنايع فرآوري گاز رقمي بالغ بر 68 ميليارد دلار و 33.877 ميليارد ريال سرمایه‌گذاری صورت گرفته است. اين مقدار براي صنايع پتروشيمي بالغ بر 8 ميليارد دلار، 18 ميليون يورو و 172.250 ميليارد ريال و در زمینه ایجاد زیرساخت‌ها نیز 25000 ميليارد ريال (بدون در نظر گرفتن نوسانات ارزی) برآورد می‌گردد. بنابراین در مجموع ميزان سرمایه‌گذاری در منطقه از آغاز تاکنون(به مدت20 سال) بالغ بر 77 ميليارد دلار و 330.000 ميليارد ريال بوده است. همچنین طی سالهای 1392 تا 1396 یعنی در دولت اول روحانی مجموعا 372.244 ميليارد ريال توسط بخش خصوصي در زمینه‌های مختلفي نظير طرح‌های پالایشگاهی و ميان‌دستي پتروشيمي نظير توليد پلي پروپيلن، اتيلن گلايكولها و همچنین خدمات عمومي در منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس سرمایه‌گذاری انجام شده است.
افزایش تولید و رونق سرمایه‌گذاری در صنعت نفت وابسته به شرایط سیاسی و اقتصادی است
جذب سرمایه‌گذار در مناطق ويژه به شدت تحت تاثير شرايط متغير داخلي و خارجي است. در شرايطي كه تلاطم‌های ارزي عرصه اقتصاد داخلي را با چالش‌هایی مواجه کرده بديهي است كه سرمایه‌گذاری در سطح كشور به‌ویژه صنعت نفت دستخوش همین تلاطم‌های حوزه ارزي و پولي خواهد بود. اما خوشبختانه با اتخاذ تدابير و انجام اقدامات موثر در حوزه ارزي ثبات نسبي به بازار ارز برگشته است. بر اين اساس اميد می‌رود سرمایه‌گذاران قادر باشند برنامه‌ریزی‌های بلندمدت براي سرمایه‌گذاری تدوين نمايند که در اين رابطه صنايع میان دستی و پایین‌دستی از حوزه‌های جذاب سرمایه‌گذاری با فرض ثبات شرايط اقتصادی خواهد بود.سياست سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بر اين است تا با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاران داخلي و خارجي طرح‌های سرمایه‌گذاری با هدف تقويت اقتصاد ملي و كاهش اثرگذاري تحریم‌ها اجرايي شوند که در اين رابطه آنچه که مهم است ارزآوري طرح‌ها می‌باشد به عبارت بهتر جذب سرمایه‌گذار به منظور تامين بخشي از نيازهاي ارزی كشور به كالا ، خدمات و صادرات می‌تواند در شرايط فعلي كارگشا باشد. بنابراین كمك به سرمایه‌گذاران جهت جلب مشاركت مالي شركای داخلي و خارجي و تشكيل کنسرسیوم‌های تامين مالي ،بهره‌گیری از توان فني و مالي شرکت‌های پتروشيمي جهت اجراي طرح‌های قابل توجيه و داراي مزيت نسبي نيز به عنوان سياستي موثر در این زمینه است که در سازمان منطقه ویژه پارس دنبال می‌شود.